Ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη…

Αύγουστος 2024.

Ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη, ότι μπορείτε να φανταστείτε τα ακόλουθα:

Γεννηθήκατε σε ένα λαό αυτοχθόνων. Αποκτήσατε τη γλώσσα σας, τον πολιτισμό σας, τον τρόπους  ζωής σας σε μια κοινότητα. Όλα αυτά σας κάνουν διαφορετικό. Για την επίσημη ανθρωπολογία, η γλώσσα σας είναι  «διάλεκτος» και ο λαός σας είναι «εθνότητα». Είστε αυτό που οι προοδευτικοί αποκαλούν «Ινδιάνος». Δεν έχει σημασία το χρώμα του δέρματός σας, γιατί μόλις αρχίσετε να λέτε κάτι, θα αντιληφθείτε τη χειρονομία περιφρόνησης από τον μη ιθαγενή συνομιλητή σας. Θα δείτε επίσης πώς αυτό το άτομο θα βάλει ενστικτωδώς το χέρι στην τσέπη για να σας δώσει ένα νόμισμα. Αυτό το άτομο θα πάρει σα δεδομένο ότι εσείς είστε κατώτερος, αδαής, βρώμικος, φτωχός, προληπτικός, χειραγωγήσιμος… και ηλίθιος. Αλλά, τι  να γίνει, έτσι γεννηθήκατε. Ό,τι κι αν κάνετε, τίποτα δεν θα αλλάξει αυτή τη στάση του άλλου. Ακριβώς όπως κάποιος είναι πολιτισμικά ιθαγενής, έτσι και κάποιος είναι πολιτισμικά ρατσιστής, ακόμα κι αν πρόκειται για έναν «κουλ» ρατσισμό.

Τώρα ας υποθέσουμε, με  κάθε επιφύλαξη, ότι ο ιθαγενής λαός σας, η γλώσσα σας, ο πολιτισμός σας, ο τρόπος σας τέλος πάντων, είναι Τσό’ολ,  λαός με ρίζες Μάγια, που ζει στις νοτιοανατολικές μεξικανικές πολιτείες Τσιάπας, Ταμπάσκο και Καμπέτσε.

Ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη , ότι, όπως όλοι οι ιθαγενείς λαοί, έχετε υποστεί περιφρόνηση, ρατσισμό, αδικίες, ξυλοδαρμούς, εξαπάτηση και χλευασμό –εκτός, φυσικά, από βίαιες εξαφανίσεις, φυλακίσεις, βιασμούς και  δολοφονίες– μόνο και μόνο επειδή είστε αυτό που είστε: ένας ιθαγενής Τσό’ολ.

Ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη, ότι γνωρίζετε ότι ένα μέρος των ιθαγενών λαών της Τσιάπας, συμπεριλαμβανομένου του λαού Τσό’ολ, συμμετέχει σε μια οργάνωση που ονομάζεται εζέταελένε «ezetaelene « (γνωστή επίσης ως «οι ζαπατίστας της Τσιάπας» ή «νεοζαπατίστας» ή «παραβάτες του νόμου» ή ό,τι άλλο είναι της μόδας), που ξεσηκώθηκαν ένοπλα  την 1η Ιανουαρίου 1994, σε αυτό που ονόμασαν «η έναρξη του πολέμου ενάντια στη λήθη», και έτσι έβαλαν τέλος στο σχέδιο του Κάρλος Σαλίνας δε Γκορτάρι για μια εξουσία στο διηνεκές (κάποτε το υγρό όνειρο του σαλινισμού, και τώρα το υγρό όνειρο του μορενισμού).[i]

Ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη, ότι δεν είστε καθεστωτικός ανθρωπολόγος ή ιστοριογράφος, άρα ξέρετε  πως οι ιθαγενείς λαοί, εδώ και αιώνες, αντιμετωπίζονται από τη νεωτερικότητα (από διαφορετικές, πλην όμως παρόμοιες, κυβερνήσεις και φάσεις) με ένα μείγμα αποστροφής και οίκτου. Και ότι γνωρίζετε πως οι προαναφερθέντες ιθαγενείς υπάρχουν, ζουν και αγωνίζονται, πέρα από βιβλία, μουσεία, τουριστικούς προορισμούς, χειροτεχνίες και κυβερνητικές εξαγγελίες.

Ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη, ότι γνωρίζετε ότι αυτοί οι ζαπατιστικοί λαοί είναι σε εξέγερση και αντίσταση επειδή έχουν πάρει το δρόμο μιας τρομερής και υπέροχης οικοδόμησης: αυτής ενός άλλου κόσμου, ενός κόσμου όπου όλοι οι κόσμοι χωράνε.

Ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη, ότι εσείς, όπως οι Τσό’ολ, είχατε την ατυχία να γεννηθείτε και να ζήσετε κοντά στα κτήματα ενός ισχυρού ανδρός.[ii]

Ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη, ότι η χάρη σας ονομάζεται José Díaz Gómez, και ότι είστε κρατούμενος σε μια φυλακή της Τσιάπας, κατηγορούμενος ότι είστε Τσό’ολ και ότι… είστε ζαπατίστας.

Τώρα, αλλάζοντας κανάλι, ας υποθέσουμε ότι μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε όσα λέγονται στα δικαστήρια, τα αστυνομικά τμήματα και τις φυλακές της Τσιάπας. Με ντροπή για λογαριασμό τους  ακούτε τα παρακάτω: «Είναι ζαπατίστας, από αυτούς που επικρίνουν και δεν υποστηρίζουν τον πρόεδρο». «Το αφεντικό θα ευχαριστηθεί που τιμωρούμε έναν από αυτούς τους οπισθοδρομικούς που αρνούνται να σωθούν από τον εκσυγχρονισμό και την πρόοδο (δηλαδή από την Τέταρτη Μεταρρύθμιση)».

Τώρα, ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη, ότι η ελευθερία σας, μιας κι είστε Τσό’ολ και ζαπατίστας, εξαρτάται από πολλαπλούς παράγοντες: τη διάθεση του δικαστή εκείνη τη μέρα, την εισαγγελία, την αστυνομία, από άλλους γαιοκτήμονες (πέραν εκείνου που έχει το τσιφλίκι του στο Παλένκε), από την ανάγκη  μικρών γκρίζων ανθρωπάκων να καλοπιάνουν τους ανωτέρους τους οι οποίοι δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξή τους.

Ας υποθέσουμε ότι γνωρίζετε ότι μια μη κυβερνητική οργάνωση που υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα (μία από αυτές που τόσο διασύρθηκαν από το ανώτατο δικαστήριο – και από διάφορους εργαζόμενους στα πληρωμένα μέσα ενημέρωσης), έχει αποδείξει την αθωότητά σας, και η κατηγορούσα πλευρά δεν μπορεί να παρουσιάσει την παραμικρή απόδειξη κατά της ελευθερίας σας – και  της ελευθερίας άλλων διωκόμενων συντρόφων σας. Αλλά είναι ανώφελο. Γιατί δεν είστε αθώος για τα 2 εγκλήματα για τα οποία έχετε φυλακιστεί  εδώ και σχεδόν 2 χρόνια: για το ότι είστε ιθαγενής και για το ότι είστε ζαπατίστας.

Τώρα, ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη, ότι, την ίδια στιγμή, πηγαίνετε στην κεντρική πλατεία της Πόλης του Μεξικού και ατενίζετε μια κατασκευή από σίδερο και χαρτί, η οποία υποτίθεται, με κάθε επιφύλαξη, ότι είναι αντίγραφο μιας πυραμίδας των Μάγια.

Ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη, ότι  προβληματίζεστε και καταλήγετε στο συμπέρασμα ότι αυτό είναι ο ιθαγενισμός στο Μεξικό: μια προσομοίωση από χαρτί σαν φόρος τιμής σε ένα μακρινό (και χειραγωγούμενο από την επίσημη ιστοριογραφία) παρελθόν, και χιλιάδες αδικίες,  «διαχειριζόμενες» από την εκάστοτε κυβέρνηση, σε βάρος των ιθαγενών στο παρόν. Για τις κυβερνήσεις, οι αυτόχθονες λαοί είναι η πρώτη ύλη για μια φάμπρικα «ιστορικών» άλλοθι… και ενόχων.

Τώρα, ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη, ότι σας έχει ανατεθεί –δεδομένης της ικανότητάς σας και, κυρίως, του γεγονότος ότι δεν είστε ζαπατίστας Τσό’ολ–  να δώσετε μια διάλεξη στη σχολή στελεχών του ΚΟΜΜΑΤΟΣ, με τίτλο «Η επανάσταση των συνειδήσεων στην Τέταρτη Μεταρρύθμιση».

Θα αισθανόσασταν άσχημα; Τουλάχιστον άβολα; Εκτός τόπου και χρόνου;

Ή μήπως θα λέγατε στον εαυτό σας, όπως οι περισσότεροι από τους ομοϊδεάτες σας, «όλα είναι για το καλό του κινήματος και για να μην επιστρέψει η ακροδεξιά», «οι ζαπατίστας είχαν τη στιγμή τους, αλλά δεν είναι πια στη μόδα»;

Τότε λοιπόν, θα μπορούσατε να συμπεράνετε ότι, αν δεν ήσασταν ιθαγενής, αν δεν ήσασταν ζαπατίστας και αν δεν ασκούσατε κριτική στην εκάστοτε κυβέρνηση, θα ήσασταν ελεύθερος και δεν θα είχατε χάσει δυο χρόνια από τη ζωή σας;

Φυσικά, όλα αυτά υποθέτοντας, με κάθε επιφύλαξη, ότι διαθέτετε φαντασία, ευαισθησία και αίσθημα δικαίου.

Και, φυσικά, ότι δεν είστε ξεδιάντροπος. Ή ξεδιάντροπη (να μην ξεχνάμε και την ισοτιμία των φύλων).

Εντάξει. Υγεία και σταματήστε να κοιτάτε προς τα πάνω, ο αγώνας για τη ζωή είναι κάτω.

Από τα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού.

Ο Καπετάνιος.

Αύγουστος 2024.

 

Υ.Γ.: Όλα τα «σύγχρονα» συστήματα δικαιοσύνης είναι μη μεταρρυθμίσιμα. Βασίζονται σε μια υπόθεση που διαψεύδεται καθημερινά από την πραγματικότητα: ότι «όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι ενώπιον του νόμου». Και όχι, δεν είναι. Γιατί «αυτός που πληρώνει τον αυλητή ορίζει τη μελωδία».

[i] Ο Κάρλος Σαλίνας δε Γκορτάρι ήταν πρόεδρος του Μεξικού όταν ξέσπασε η ζαπατιστική εξέγερση. Το MORENA (Movimiento Regeneración Nacional – Κίνημα Εθνικής Αναγέννησης) είναι το κόμμα του νυν προέδρου του Μεξικού Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, τον οποίο διαδέχεται στην προεδρία η Κλαούδια Σέινμπάουμ, από το ίδιο κόμμα, την 1η Οκτωβρίου 2024.

[ii] Αναφορά στα κτήματα του Λόπες Ομπραδόρ στο Παλένκε της Τσιάπας.