Ημέρα πρώτη του καραβανιού: «Ο Νότος αντιστέκεται». Ακτή Τσιάπας
Ejido de Progreso, Pijijiapan, Chiapas
Το καραβάνι αναχώρησε από το Ejido La Gloria, όπου το Περιφερειακό Αυτόνομο Συμβούλιο της Ακτής της Chiapas πραγματοποιεί δράσεις που σχετίζονται με την εκμάθηση αλλά και ανταλλαγή αγροοικολογικών γνώσεων και οικολογικών τεχνικών· και από εκεί προχωρήσαμε προς το Ejido του El Progreso, όπου πραγματοποιήθηκε πορεία και πολιτική συγκέντρωση.
Στην κεντρική πλατεία, ακούσαμε τους λόγους του Αυτόνομου Συμβουλίου, το οποίο μοιράστηκε τις εμπειρίες των σχεδόν τριάντα χρόνων αγώνα, ο οποίος έχει επικεντρωθεί, χωρίς να έχει περιοριστεί, στην καταγγελία και την αντίσταση στα υψηλά τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ηλεκτρισμού και το οποίο διεκδικεί την συνταγματική αναγνώριση της ηλεκτρικής ενέργειας ως ανθρώπινο δικαίωμα και ως εκ τούτου πρέπει να διασφαλιστεί από το μεξικανικό κράτος.
“Γιατί πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα στο φαγητό, ανάμεσα στα ρούχα και στην πληρωμή ενός λογαριασμού 1500 πέσος ή 3000 πέσος; Είμαστε αγρότες, εργάτες, ψαράδες, δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να πληρώνουμε αυτά τα τέλη. Απαιτούμε, καθώς ακριβώς υπάρχουν εταιρείες ενέργειας στην Τσιάπας, να έχουμε το δικαίωμα να έχουμε ηλεκτρικό ρεύμα”.
(Μέλος του Περιφερειακού Αυτόνομου Συμβουλίου της Ακτής της Τσιάπας)
Τα μέλη του Αυτόνομου Συμβουλίου τόνισαν επίσης ότι η οργάνωσή τους έρχεται αντιμέτωπη και με άλλα ζητήματα, όπως η επιβολή έργων που υποτίθεται ότι προωθούν την ανάπτυξη, ενώ αντίθετα προκαλούν μόνο περιβαλλοντική και οικονομική ζημιά στους κατοίκους· η βία κατά των γυναικών και η έλλειψη σεβασμού των δικαιωμάτων των κοινοτήτων ήταν επίσης ζητήματα που αναφέρθηκαν στη συνάντηση.
Μια γυναίκα αφηγήθηκε πως η κυβέρνηση ήρθε υποσχόμενη δρόμους και σχολεία, με σκοπό να ζητήσει ως αντάλλαγμα να επιτραπεί η υλοποίηση έργων εξόρυξης· όμως οι κοινότητες αντιστάθηκαν και οργανώθηκαν για να αποτρέψουν την έλευση των ορυχείων στην περιοχή αυτή. Μία από τις λειτουργίες του Αυτόνομου Συμβουλίου είναι να ευαισθητοποιήσει τις κοινότητες ώστε να τις προειδοποιήσει για τις ψεύτικες υποσχέσεις της κυβέρνησης ζητώντας ως αντάλλαγμα την αποδοχή έργων κάθε είδους (ακίνητα, μεταλλεία, ενέργεια και προγράμματα βοήθειας).
Επίσης, συζητήθηκε η πρόθεση της κυβέρνησης και των εταιρειών να έχουν υπό την ιδιοκτησία τους τα πάντα, το νερό, τους φυσικούς πόρους, την διατροφή, την ζούγκλα και μέχρι τους γιους και τις κόρες της κοινότητας, και έχοντας αυτό ως γεγονός, η κοινότητα δήλωσε αποφασισμένη να αγωνιστεί και να αντισταθεί ενάντια στη λεηλασία, τα ψέματα και επιβολή στη γη και στο έδαφος της.
«Αναφέρεται στην απαλλοτρίωση όλων … Θέλουν να πάρουν τον έλεγχο των αποφάσεών μας, των πόρων μας, παίρνουν τον έλεγχο της οικογένειάς μας, του νερού μας, του αέρα μας. Ό,τι χρειαζόμαστε για να ζήσουμε, θέλουν να πάρουν τον έλεγχο. Σε μέρη όπου δεν υπάρχει οργάνωση έχουν πετύχει, σε άλλα μέρη, όπως εδώ, έχουμε καταφέρει να αντισταθούμε”.
(Μέλος του Περιφερειακού Αυτόνομου Συμβουλίου της Ακτής της Τσιάπας).
Τονάλα, Τσιάπας
Αφού επισκέφθηκε την κοινότητα El Progreso, το καραβάνι El Sur Resiste συνέχισε προς την πόλη Tonalá της Chiapas, όπου πραγματοποιήθηκε άλλη μια πολιτική συγκέντρωση που οργανώθηκε από την επιτροπή αντίστασης των πολιτών “Frente Cívico Tonalteco” στον κεντρικό κήπο μπροστά από το δημαρχείο.
Εκεί μίλησαν για τα μεγαλεπήβολα έργα με την ονομασία “Transisthmian Corridor” και το έργο με την ονομασία “Mayan Train”- η φωνή των μελών διαφόρων κοινοτήτων του Ισθμού της Oaxaca, της Veracruz, της κοινότητας Otomí που ζει στην Πόλη του Μεξικού και του λαού του Santiago Mexquititlán ήταν η απόρριψη αυτών των δύο έργων για την επιβολή μιας πολιτικής εκμετάλλευσης και παραβίασης των δικαιωμάτων των αυτόχθονων λαών.
Κατά τη διάρκεια του συλλαλητηρίου, αναφέρθηκε πως τα δύο αυτά έργα αποτελούν από μόνα τους ένα σχέδιο εξόντωσης του νοτιοανατολικού Μεξικού, καθώς φέρνουν μαζί τους πολλά άλλα έργα που θα ωφελήσουν τις ξένες βιομηχανίες και όχι τις τοπικές κοινότητες, όπως έχει υποστηριχθεί, μεταξύ άλλων έργα στους τομείς του τουρισμού, των ακινήτων, της ενέργειας, των ορυχείων, της κλωστοϋφαντουργίας, των maquila, της αγροτοβιομηχανίας και των ιχθυοκαλλιεργειών.
Ως παραδείγματα αυτής της κατάστασης, έγινε αναφορά στην πρόθεση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης είναι να κατασκευάσει ένα δίκτυο αγωγών φυσικού αερίου που θα συνδέσει την Γουαταμέλα με την περιοχή του Ισθμού και τις ακτές της Τσιάπας (συμπεριλαμβανομένης της πόλης Tonalá).
Ο αγωγός φυσικού αερίου που αναφέρθηκε από τα μέλη της Caravana El Sur Resiste δεν είναι ο μόνος που σχεδιάζεται για την περιοχή. Σε διάφορες συναντήσεις των εταιρειών ενέργειας και πετρελαίου, από τα τελευταία έξι χρόνια και μέχρι σήμερα, οι ομοσπονδιακές κυβερνήσεις και ο ιδιωτικός τομέας έχουν γνωστοποιήσει την πρόθεση να συνδέσουν τους αγωγούς φυσικού αερίου – καθώς και να τους συνδέσουν με το σχέδιο του τρένου των Μάγια και τον διάδρομο Transisthmus – στις ακόλουθες περιοχές:
– DUCTO TEXAS-TUXPAN-, VERACRUZ, – DOS BOCAS, TABASCO, με μήκος 700 χιλιομέτρων και επένδυση 5000 εκατομμυρίων δολαρίων.
– DUCTO: CACTUS, OAXACA-DOS BOCAS, TABASCO, με μήκος 60 χλμ. και επένδυση 1 δισ. δολάρια.
Οι ίδιες δηλώσεις του ιδιωτικού τομέα σχετικά με αυτό το μακροδίκτυο αγωγών φυσικού αερίου μιλούν για το σχέδιο παραχώρησης αυτών των έργων σε ιδιωτικές επενδύσεις, γεγονός που ενισχύει τα επιχειρήματα των κοινοτήτων στο πλαίσιο της Caravana El Sur Resiste που μιλούν για αυτά τα έργα ως πρωτοβουλίες προς όφελος ξένων μεγαλοεταιρειών και ιδιωτικού κεφαλαίου.
Στρατιωτικοποίηση και μετανάστευση
Όπως έχει συζητηθεί σε διάφορες έρευνες και όπως έχουν αναφέρει οι κοινότητες, οι αρνητικές επιπτώσεις των έργων θανάτου Tren Maya και Corredor Transístmico επεκτείνονται πέρα από την περιβαλλοντική καταστροφή, περιλαμβάνουν επίσης παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των διαφόρων ιθαγενών πληθυσμών που κατοικούν σε αυτά τα εδάφη και την καταστροφή του πολιτισμού τους με κόστος το όφελος των ξένων εκατομμυριούχων και του εμπορίου ναρκωτικών· και τέλος, την αύξηση της βίας ενάντια στους κατοίκους αυτών των περιοχών.
Στην Τσιάπας, για παράδειγμα, έχουν κατασκευαστεί συνολικά 147 στρατόπεδα μέχρι σήμερα, ενώ πολλοί από αυτούς τους στρατώνες έχουν τοποθετηθεί σε κοντινή απόσταση από τις κοινότητες βάσης των Ζαπατίστας.
Ένας από τους στόχους του Τρένου των Μάγια και του Διαντλαντικού Διαδρόμου είναι η δημιουργία μεγαλοβιομηχανικών ζωνών σε ολόκληρη τη νοτιοανατολική περιοχή, οι οποίες, εκτός από τη μετατροπή των γνήσιων κατοίκων σε φτηνό εργατικό δυναμικό για διάφορες βιομηχανίες, θα αποτελέσουν ζώνη ανάσχεσης μεταναστών από όλο τον κόσμο που ξεκινούν τη διέλευσή τους προς τις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω της Τσιάπας, του Γιουκατάν και άλλων οδών.
Οι επιπτώσεις αυτής της πολιτικής είναι ήδη απτά αισθητές στην περιοχή της Τσιάπας και στην περιοχή που ακολουθεί το Καραβάνι του Νότου που Αντιστέκεται. Μόνο στο ταξίδι μας από την Τονάλα της Τσιάπας προς την Πουέντε Μαδέρα της Οαχάκα, περάσαμε περισσότερα από 9 σημεία ελέγχου με προσωπικό του μεξικανικού στρατού, την Εθνική Φρουρά, την Πολιτειακή Αστυνομία και το Εθνικό Ινστιτούτο Μετανάστευσης, οι οποίοι σταμάτησαν τις διάφορες μεταφορές του Καραβανιού σε τουλάχιστον 7 περιπτώσεις, φωτογράφισαν τα αυτοκίνητα και σε τέσσερις περιπτώσεις επιβιβάστηκαν στα φορτηγά, φωτογραφίζοντας επίσης τους συμμετέχοντες.
Στο σημείο ελέγχου που σηματοδοτεί τη διαίρεση μεταξύ Τσιάπας και Οαχάκα, εκτός από το ότι φωτογραφηθήκαμε από τα επίσημα όργανα καταστολής του μεξικανικού κράτους, φωτογραφηθήκαμε από άτομα ντυμένα με πολιτικά ρούχα πάνω σε μοτοσικλέτες που ακολούθησαν τη διαδρομή μας για τα πρώτα μέτρα μετά τη διέλευση του σημείου ελέγχου- δεν γνωρίζουμε τη φύση και το σκοπό αυτών των ατόμων, αλλά σημειώνουμε με τη μεγαλύτερη δυνατή προσοχή για την παρουσία τους κοντά στα στρατιωτικά στοιχεία.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, μπορέσαμε να δούμε μετανάστες/πρόσφυγες να διανύουν τις μεγάλες λεωφόρους με τα πόδια και οι οποίοι, όταν βλέπουν τα σημεία ελέγχου που αναφέρθηκαν παραπάνω, να αναγκάζονται να κρυφτούν στη χαμηλή βλάστηση που πλαισιώνει τους ασφαλτοστρωμένους δρόμους. Συχνά, σε αυτούς τους δρόμους τους περιμένουν άλλοι κίνδυνοι, όπως η εκμετάλλευση και η εμπορία στα χέρια ομάδων οργανωμένου εγκλήματος σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, τον στρατό και άλλες αστυνομικές δυνάμεις.
Στο μικρό τμήμα της πολιτείας Τσιάπας που μπορέσαμε να επισκεφθούμε, οι επιπτώσεις των μεγαλεπήβολων έργων Tren Maya και Transisthmian Corridor είναι ήδη αισθητές στην πολιτική της στρατιωτικοποίησης και της κράτησης/δίωξης των ανθρώπων που διέρχονται προς το βορρά.
Οι αρνητικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις αργούν να έρθουν, αλλά διαφαίνονται στο εγγύς μέλλον. Οι κοινότητες καλούν σε αντίσταση σε αυτά τα μεγαλεπήβολα έργα και τα διάφορα έργα που φέρνουν μαζί τους- αν δεν αντισταθούν, η περιβαλλοντική και κοινωνική καταστροφή είναι πιο κοντά από ποτέ.
Στο τέλος της μέρας, το Καραβάνι το υποδέχθηκαν τα μέλη της κοινότητας Puente Madera με πυρσούς και συνθήματα, αποφασισμένοι να υπερασπίσουν την γη τους ενάντια στο Διαντλαντικό Διάδρομο.